کاربرد ورق استیل در صنایع دارویی

 

 

فولاد زنگ نزن (استنلس استیل) به دلیل کاربردهای گسترده ای که دارد در حال حاضر به یکی از مهمترین متریال مورد استفاده در طیف عظیمی از صنایع تبدیل شده است. این آلیاژ بادوام و بهداشتی بیشتر مورد توجه صنایع شیمیایی، نفت و گاز، صنایع دارویی، امور دکوراسیون و تزیینات و همچنین لوازم خانگی بوده است. امروزه استنلس استیل که به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و دما مشهور است، به انتخاب اول در اکثر صنایع تبدیل شده است. فولادهای زنگ نزن معمولا در قالب ورق، لوله، تیوب، پروفیل و.... تولید می شوند. بخش عظیمی از این تولیدات نیز به ورق های استنلس استیل (ورق استیل) اختصاص دارد. در این بین صنایع داروی یکی از این شاخه های صنعتی است که به وفور در ساخت تجهیزات خود از ورق استیل استفاده می کنند. ورق استیل 304 که در عرف بازار به ورق استیل نگیر معروف نمونه ای از گریدهایی است که به وفور در ساخت تجهیزات مرتبط با صنایع دارویی استفاده می شود. منظور از نگیر بودن یعنی اینکه این فولاد زنگ نزن خاصیت مغناطیسی ندارد. البته به جز گرید 304 دیگر استنلس استیل های سری 300 و 200 نیز فاقد خواص مغناطیسی بوده و نگیر هستند. اما در عرف بازار منظور از ورق استیل نگیر بیشتر گرید 304 می باشد. 

دلایل کاربرد ورق استیل در صنایع دارویی

برخی گریدهای استنلس استیل ها نسبت به اکثر اسیدها و مایعات قلیایی خنثی هستند که به جلوگیری از خوردگی و آلوگی کمک می کند. استنلس استیل می تواند در برابر شدیدترین پروسه های تمیزکاری مانند پاکسازی با فشار مکانیکی، پاکسازی با آب بسیار داغ یا پاکسازی با مواد شوینده و مواد شیمیایی دوام بیاورد.
به طور کلی چهار نوع فولاد ضدزنگی که در صنایع دارویی از آنها بیشتر استفاده می شود عبارتند از: 
304، L304، 316 و L316. 
از استیل 316 و L316 در تجهیزاتی استفاده می شود که با محصول تماس مستقیم دارند مانند لوله ها و سیستم های آب رسانی.
 از گرید 316 به این خاطر استفاده می شود که در مقایسه با گرید 304 در برابر حملات بازی و اسیدی مقاوم تر است. عمده ترین تفاوت ورق استیل 304 (ورق استیل نگیر ) با استنلس استیل 316 مربوط به حضور عنصر مولیبدن در ترکیب شیمیایی این گرید می باشد. به همین دلیل استیل 316 در مقایسه با ورق استیل 304 در محیط های کلریدی از مقاومت به خوردگی بیشتری برخوردار است. علاوه بر مولیبدن این گرید در مقایسه با ورق استیل نگیر (استیل 304)، 2 الی 4 درصد نیکل بیشتر و 2 درصد کمتر کروم دارد. بنابر همین دلایل قیمت ورق استیل نگیر (استیل 304) در مقایسه با استیل 316 کمتر می باشد.

 

 

 

دلایل استفاده از ورق استیل در صنایع دارویی:

•    مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی
•    بهداشتی بودن ) فولادهای زنگ نزن فی ذاته آنتی باکتریال نیستند، اما سطح صاف استنلس استیل به باکتری ها اجازه رشد نمی دهد. همچین به راحتی تحت تمیزکاری و شستشو قرار می گیرند. بنابراین دلایل استنلس استیل ها در زمره ی آلیاژهای بهداشتی قرار می گیرند.)
•    عمر کاری بالا که ممکن 15 الی 20 سال باشد.
•    می توان تقریبا 90% آن را در پایان عمر فولاد، بازیابی و بازیافت کرد.  معمولا می توان آن را چندین بار بدون افت کیفیت، بازیافت نمود.
گریدها و انواع ورق استیل مورد استفاده در داروسازی:
گریدهای 304، L 304، 316 و L 316 در صنایع دارویی بیشترین استفاده را دارند. در این بخش سعی شده به دلایل انتخاب این فولادها اشاره و همچنین دیگر گریدهایی که در داروسازی استفاده می شوند، معرفی گردند:
 

(1) ورق استیل 304 / L304:

از این گرید در ساخت تانکر ها، مخازن و لوله های حامل مایعات خورنده در صنایع دارویی استفاده می شود. سوزن های هیپودرمیک که یکی از مهم ترین محصولات در صنایع دارویی به حساب می¬آید از استیل 304 و گاهی اوقات از استیل 316 ساخته می شود زیرا این گریدها به راحتی استریلیزه می شوند. این نکته را نیز باید اضافه کرد که قیمت ورق استیل نگیر در مقایسه با دیگر گریدهای آستنیتی سری 300 پایین تر است. 
 

(2) ورق استیل 316 /L 316:

از این فولادها در ساخت تانکرها، مخازن تحت فشار و قطعاتی که با شرایط شدیدتر (از نظر خوردگی) سروکار دارند و همچنین کاربردهای خاص استفاده می شود. به عنوان مثال مخازن بزرگی که برای حمل و نقل مواد شیمیایی و مایعات خورنده استفاده می شوند از این گرید ساخته شده اند.
علاوه بر گریدهای نام برده رده های آلیاژی 309، 310 و 321 بسته به شرایط محیطی (مخصوصا دماهای بالا) در ساخت تجهیزات صنایع دارویی مورد استفاده قرار می گیرند. 

 

 

 

قیمت ورق استیل نگیر

همانطورکه پیش تر نیز اشاره شد، قیمت ورق استیل نگیر در میان فولادهای زنگ نزن آستنیتی سری 300 پایین تر است. جهت تهیه این فولادها می بایست به مجموعه های بازرگانی فعال در امر واردات استنلس استیل همچون شرکت توان فلز مراجعه نمود.

ورق استیل 304 در ساخت ظروف آشپزخانه

 

 

مقدمه

طیف عظیمی از لوازم آشپزخانه از سینک، اجاق گاز و یخچال گرفته تا ظروف آشپزخانه و قاشق و چنگال از فولادهای زنگ نزن ساخته می شوند. ظرف استیل به ویژه ظروفی که برای تهیه غذا استفاده می شوند، برای انواع فرایندهای پخت و پز همچون؛ سرخ کردن، بخار پز کردن، جوشاندن، دم کردن و... استفاده می شود. در بین انواع گریدهای آلیاژی از فولادهای زنگ نزن، ورق استیل 304 بیشترین استفاده را در ساخت لوازم آشپزخانه داشته است. در این مقاله قصد داریم به بررسی ویژگی های ظروف استیل (ظروف ساخته شده از استنلس استیل) بپردازیم. سپس دلایل انتخاب گرید 304 ذکر شده و در پایان نیز به طور خلاصه با پروسه تولید این لوازم آشنا خواهیم شد.

مزایا و معایب ظروف استیل

مزیت های بکارگیری ورق استیل در ساخت ظروف آشپزخانه:

1-مقاوم در برابر خوردگی و عدم تاثیر بر طعم و مزه مواد غذایی: لوازم آشپزخانه معمولا در معرض رطوبت قرار داشته، به علاوه این وسایل تحت شستشو قرار می گیرند. به همین دلیل باید از مقاومت به خوردگی خوبی برخوردار باشند. ظروف ساخته شده ورق استیل معمولا به خاطر دارابودن محتوای کروم و نیکل از مقاومت خوبی در برابر خوردگی برخوردارند. استنلس استیل تاثیری بر طعم و مزه مواد غذایی نداشته و از نظر واکنش شیمیایی یک ماده خنثی است. به این معنا که ظروف استیل می توانند برای پخت و پز غذاهای اسیدی همچون مرکبات، گوجه فرنگی و سرکه استفاده شوند. همچنین زمانی که پخت غذای اسیدی در این وسایل صورت می گیرد دچار خوردگی نمی شوند. در صورتی که فلزاتی همچون آلومینیوم و آهن واکنش پذیر هستند و پختن غذاهای اسیدی در ظروف ساخته شده از این فلزات منجر به آسیب سطحی ظرف شده و همچنین طعم و مزه مواد غذایی دچار تغییر می گردد.

 

 

 

2-کیفیت و دوام بالا: ورق استیل در مقابل خراش مقاومت خوبی دارد. همچنین نسبت به آلومینیوم و مس سخت تر بوده و از نقطه ذوب بالاتری برخوردار است. بنابراین ظروف استیل در مقایسه با این مواد از دوام بالاتری برخوردارند. مواد چینی، شیشه ای و چدنی نسبت به استنلس استیل سخت تر بوده اما این شکننده هستند و در اثر وارد آمدن ضربه و یا برخورد به دیگر اشیاء امکان شکسته شدن وجود دارد در حالی که ظروف استیل اینگونه نیستند. 

3-مقاوم در برابر حرارت: ظرف های ساخته شده از ورق استیل بدون هیچ ممانعتی در برابر حرارت مقاومت می کنند.

4-نگهداری آسان: نگهداری آسان و سبک بودن یکی دیگر از مزایای ظروف استیل می باشد. این وسایل به نگهداری خاصی نیاز نداشته و به آسانی تحت تمیز کاری غذا می گیرند. تمیزکاری آسان فولادهای زنگ نزن این مواد را در زمره آلیاژهای بهداشتی نیز قرار داده است. زیرا یکی از مهم ترین نکاتی که لوازم آشپزخانه باید دارا باشند این است که تاثیر سوئی بر سلامت انسان نگذارند.
سطح فولاد زنگ نزن درخشان است. به همین دلیل اگر از ظروف استیل به درستی مراقبت شود، حتی بعد از سالها استفاده همچنان مانند روز اول درخشان خواهند بود. در ضمن درخشان بودن سطح استیل با هر نوع دیزاین و دکوراسیونی اعم از شهری و سنتی متناسب می باشد. 

5-قابلیت بازیافت 100 درصد: علاوه بر مزایایی که تا به اینجا اشاره شد، بکارگیری این ظروف نقش مهمی در تکامل و پایداری چرخه انرژی نیز دارد. به گونه ای که هر زمان به هر دلیلی در آشپزخانه استفاده نشدند. می توانند در چرخه تولید استنلس استیل ها دوباره استفاده شوند.  زیرا فولادهای زنگ نزن دارای قابلیت بازیافت 100 درصد هستند. به گونه ای که 50 الی 60 درصد تولید فولادهای زنگ نزن معمولا از طریق بازیافت قطعات ساخته شده از این فولادها صورت می گیرد.

6-مقرون به صرف بودن از نظر اقتصادی: به طور کلی هر نوع وسیله ای که از استنلس استیل ساخته می شود از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. زیرا دوام و ماندگاری بالایی داشته به طوری که تا مدت های بسیار طولانی نیاز به تعویض ندارند و تا سال های سال می توان از آن استفاده کرد. 

 

 

 

معایب بکارگیری ورق استیل در ساخت ظروف آشپزخانه:

ظروف استیل در مقایسه با دیگر مواد معایبی نیز دارند. البته مزیت های این لوازم بر معایب آن برتری دارد. یکی از معایب ظروف پخت و پز ساخته شده از ورق استیل این است که هنگام آشپزی به روغن و یا کره بیشتری در مقایسه با ظروف نچسب نیاز دارند. ممکن است میزان کمی از عناصر آلیاژی همچون کروم و نیکل به مواد غذایی افزوده شوند. اگرچه کروم به عنوان یک ماده مغذی در نظر گرفته می شود اما ممکن است منجر به حساسیت هایی شود. آژانس های بهداشتی بر این باور که حضور نیکل در مواد عذایی تاثیر سوئی بر سلامت انسان نداشته و فقط ممکن است برای کسانی که به نیکل حساسیت دارند واکنش های آلرژیک ایجاد کند. اما یکی از مشکلات فولادهای زنگ نزن ضعیف بودن رسانایی گرمای این فولادهاست. بنابراین ظروف پخت و پز استیل حرارت را به طور یکنواخت منتقل نمی کنند. به همین دلیل هنگامی که بر روی شعله مستقیم قرار می گیرند، بعضی از قسمت های آن داغتر می شوند و غذا را باید مرتب هم زد تا یکنواخت حرارت ببیند. برای انتقال بهتر گرما در بعضی از انواع جدیدتر این ظروف یک صفحه از جنس مس یا آلومینیوم در زیر ظرف قرار داده شده است. هرچقدر ضخامت این صفحه بیشتر باشد، تقسیم حرارت بهتر انجام می گیرد. 

ورق استیل 304 در ساخت ظروف آشپزخانه

در میان فولادهای زنگ نزن ورق استیل 304 ( ورق استیل نگیر ) به وفور در ساخت لوازم خانگی همچون وسایل آشپزخانه مورد استفاده قرار می گیرد. گرید 304 ارزانترین ورق استیل در بین فولادهای آستنیتی می باشد. همچنین از سطح درخشانی برخوردار بوده و با دارابودن 18 الی 20 درصد کروم و 8 الی 10 درصد نیکل مقاومت به خوردگی خوبی در بسیاری از محیط ها از خود نشان می دهد.
شکل پذیری فوق العاده این آلیاژ یکی از عمده ترین ویژگی هایی است که منجر به بکارگیری آن در ساخت لوازم آشپزخانه همچون ظروف شده است. ورق استیل 304 می تواند تحت فرایندهایی نظیر کشش عیمیق (deep drawing) تحت فرم دهی قرار گیرد. به همین دلیل در طیف عظیمی از لوازم آشپزخانه همچون سینک و انواع ظرف های استیل که حین تولید جهت رسیدن به شکل نهایی نیاز به فرم دهی دارند، استفاده می شود. این فولاد معمولا به عملیات آنیل بین مراحل شکل دهی نیاز ندارد. فولادهای آستنیتی به سرعت کار سخت می شوند. به همین دلیل منظور از بین بردن تنش های داخلی، پس از فرایند شکل دهی، آنیل شوند.   

فرایند تولید ظروف استیل از ورق استیل 304

معمولا جهت تولید ظروف توخالی معمولا ابتدا ورق استیل در ابعاد مشخصی تحت برش قرار داده می شود. سپس از ورق بریده شده از کویل نیز مطابق با شکل ظرف مورد نظر مقاطع دایره ای شکل (به عنوان مثال قابلمه) بریده می شوند. پس از این مرحله مقاطع دایره ای شکل تحت فرایند پرس هیدرولیک و فرایند تمام کاری قرار می گیرند.